Hoe voed ik mijn kind anti-racistisch op? En waarom we af moeten van de kleurloos opvoeden ideologie

Anno 2020 is het actueler dan ooit, ‘Black Lives Matter’, een internationale beweging die is ontstaan in de Verenigde Staten in 2013 als reactie op politiegeweld tegen Afro-Amerikanen is volop actief en racisme is het gesprek van de dag. Ja racisme bestaat dus helaas nog steeds. In reactie hierop horen we veel ouders zeggen: “Maar ik voed mijn kinderen kleurloos op”, of: “Bij ons in het gezin is ras niet belangrijk”. Helaas werkt deze ideologie van kleurenblind opvoeden niet, want kinderen zien kleur. Waarom werkt dit niet en hoe moeten we het dan wel doen?

Kleurloos opvoeden

Ouders die zeggen dat ze hun kind ‘kleurloos’ opvoeden, zeggen dat ze geen onderscheid maken in kleur en dat iedereen gelijk is en dat ze zo juist diversiteit omarmen. Het tegenovergestelde is waar, want door te zeggen dat er geen kleurverschil is, erken je ook niet dat iedereen verschillend is en die verschillen zijn er wel degelijk, want iedereen is anders en die verschillen maken juist iedereen uniek. Het is juist belangrijk kleurverschillen tussen mensen te benadrukken en te benoemen want we zien allemaal de verschillen in huidskleur en kinderen dus ook.

“Never trust anyone who says they do not see color. This means to them, you are invisible.” zei poëet Nayyirah Waheed.

Als ouders met een witte huidskleur tegen hun kinderen zeggen: “Wij denken niet in kleur”, dan erkennen ze daarmee ook niet hun eigen witte kleur. Maar ook dat is belangrijk voor witte gezinnen. Als je praat over etniciteit praat je namelijk niet alleen over mensen van kleur, je hebt het dan ook over dat wit nog steeds domineert, dat wit zijn beter is, wat natuurlijk niet het geval is. Maak je kind bewust van witte privileges, zo kunnen ze ook het verschil maken voor de toekomst.

Vanaf welke leeftijd ziet een kind verschillen in etniciteit of afkomst?

Kinderen leren al heel vroeg over verschillen in afkomst/etniciteit en vooroordelen hierover en deze leren ze van hun 1e leraren, namelijk hun ouders/verzorgers. Ze leren van hun ouders/verzorgers hoe ze om moeten gaan en moeten reageren op deze verschillen.

• Als een baby 6 maanden oud is, herkennen de baby hersentjes al verschil in etnische achtergrond en kunnen ze mensen al categoriseren op hun verschil in huidskleur.
• In de leeftijd van 2 to 4 jaar kunnen kinderen vooroordelen op basis van etnische achtergrond al eigen maken
• Als kinderen de leeftijd van 12 jaar bereikt hebben, hebben ze al een stabiel denkpatroon wat ouders 10 jaar lang hebben kunnen beïnvloeden, vooroordelen worden minder en komt er meer begrip voor culturele verschillen. In die 10 jaar spelen zowel de ouders als de omgeving de grootste rol.

Het proces van etnische vooroordelen vormen, is eigenlijk net als meertalig opvoeden, hoe vroeger je hier mee begint, hoe makkelijker het is voor je kind. Als je kind ouder is, wordt het ook moeilijker om een 2e taal erbij te leren. Wees er dus vroeg bij als het gaat om anti-racistisch opvoeden.

Waarom erover praten?

“Parents who do not talk about race are likely to have children who are racially biased”

Mensen met een witte huidskleur kunnen makkelijk door het leven wandelen zonder ook maar één keer te praten met hun kinderen over etniciteit, racisme of over witte privileges, maar dit zouden ze wel moeten doen. Onderzoek wijst uit dat ouders die niet praten over verschillen in etnische achtergrond veel waarschijnlijker kinderen krijgen die bevooroordeeld zijn tegenover deze verschillen. Het is dus belangrijk voor ouders met een witte huidskleur dat ze al vroeg beginnen met het racisme onderwerp of praten over het bestaan van verschillende etnische achtergronden en verschillen in kleur en witte privileges. Want het vermijden van het onderwerp bewust of onbewust opent de deur voor kinderen om vooroordelen te absorberen uit hun omgeving en zo hun eigen conclusie te trekken over wat ‘anders zijn’ betekent.

Gezinnen van kleur zouden gesprekken over racisme niet eens kunnen vermijden omdat het voor hun een deel van het dagelijkse leven is. Dat is voor mensen met een witte huidskleur moeilijk te begrijpen en het feit dat zij een keuze hebben zegt alles over witte privileges hebben. Voor gezinnen is het belangrijk om erover te praten om hun kinderen voor te bereiden op de wereld om hen heen waarin zij zullen opgroeien.

“But that day, she explained that just because we thought race didn’t matter in our family, that didn’t protect us from how much it mattered in the world around us.” uit het artikel ‘Learning about racism’: Een citaat van een moeder met een donkere huidskleur uit ‘Learning about racism: A Star Wars Story’.

Baby’s en anti-racistisch opvoeden

Baby’s komen blanco ter wereld als het gaat om de perceptie van verschillen in etniciteit of afkomst. Maar vanaf dat ze 6 maanden oud zijn, kunnen ze dus al categoriseren en zullen ze bijvoorbeeld meer blijven staren naar gezichten die qua kleur overeenkomen met die van hun ouders/verzorgers. Als hun hersentjes zich ontwikkelen dan beginnen ze de wereld om hen heen steeds meer te begrijpen door hun ouders en anderen om hen heen te observeren. Super belangrijk dus als ouder/verzorger om het goede voorbeeld te geven en te laten zien dat je onbevooroordeeld bent. Het is bijvoorbeeld goed voor ouders met een witte huidskleur dat je kinderen jou op een warme, intieme en vertrouwelijke manier zien omgaan met individuen met een andere huidskleur of etniciteit.

Zorg ook voor een ‘kleurrijke’ omgeving thuis. Dus koop bijvoorbeeld een bruine pop om mee te spelen of boekjes met kindjes erin van verschillende afkomsten en met een andere huidskleur dan zijzelf hebben. De wereld is namelijk divers en het is belangrijk voor kindjes die opgroeien in een witte omgeving ze ook een reëel beeld van de werkelijkheid te geven. Kinderen die opgroeien in een multiculturele omgeving zullen deze diversiteit meer meekrijgen.

Peuters, kleuters en anti-racistisch opvoeden

Als kinderen een jaar of 3 of 4 zijn, merken ze de verschillen op en kunnen ze er ook iets over zeggen, zo puur en eerlijk als ze zijn; “Kijk die man heeft gek haar” (wat al een vooroordeel heeft, want ze vindt het haar gek omdat het anders is dan dat van haar), of bijvoorbeeld “Kijk mama die man heeft een donkere huidskleur”. Verwerp zo’n opmerking dan niet, moffel het niet weg, maar praat er juist over. Gebruik dit moment juist om te praten over etnische verschillen. Bijvoorbeeld: Die meneer is van Afrikaanse afkomst en zijn haar is niet gek, maar anders dan jouw haar, dat is juist gaaf, dat maakt hem anders dan jij. Hoe iemand zijn haar eruit ziet, zegt niks over of deze man aardig is of niet, of over hij wel of niet van auto’s houdt of misschien van paarden net als jij.

Als je er niet over praat en het weg “shhht” dan geef je dus aan dat verschillend zijn verkeerd is. Zeg dat het juist mooi is dat we allemaal anders zijn, allemaal hetzelfde zijn is ook maar saai. Je zou ook bijvoorbeeld jouw arm naast de arm van jouw kindje kunnen houden om de verschillen in huidskleur tint dat binnen jullie gezin al bestaat te laten zien. Het is prima om de kleur te benoemen, we hebben immers ook allemaal verschillende kleuren ogen.

Het is goed voor kleine kinderen dat ze leren over verschillen en overeenkomsten tussen verschillende individuen. Kleuters beginnen al te snappen dat mensen complex en uniek zijn en dat als er een overeenstemming is dit niet betekent dat ze in alles hetzelfde zijn. En als ze bijvoorbeeld een andere huidskleur hebben dat dit niet hoeft te betekenen dat er verder geen overeenkomsten zijn. Als een kind zegt ‘Kijk dat kindje is bruin’, dan kan je als ouder zeggen “Dat klopt, ze heeft een prachtige donkere huidskleur en ze houdt van fietsen net als jij”. Zeg dus iets positiefs over de huidskleur en praat dan over een overeenkomst.

Het is net zo belangrijk om te praten over hoe het verschil in huidskleur ervoor zorgt dat het leven anders voor hen kan zijn. Dus praat over hoe mensen met een donkere/bruine huidskleur vaak slechter behandelt worden dan mensen met een witte/lichte huidskleuren en over hoe oneerlijk dit is.

Let op taalgebruik

Ja lieve papa’s en mama’s het is helaas het geval dat kinderen niet doen wat zij zeggen, maar doen wat wij doen. Kinderen zijn ‘copy cats’, dus we moeten het goede voorbeeld geven in ieder opzicht. Check ook het artikel over ‘Het boek waarvan je wilde dat je ouders het hadden gelezen en je kinderen blij zijn dat jij het nu doet’ waarin dit uitgebreid wordt besproken (naar onze mening dé nieuwe opvoedbijbel van 2020). Let als ouder op je taalgebruik. In dit artikel gebruiken we ook bewust het woordje ‘wit’ en niet ‘blank’. Blank refereert aan ‘rein’, ‘heilig’ en daarmee zeg je dus eigenlijk dat als je wit bent je niks fout doet en dus beter bent of superieur. Hier moeten we als ouder rekening mee houden. Of bijvoorbeeld een huidkleurig potlood, geef dat de naam zalmkleurig/beige.

Afstappen van de kleurloos opvoeden ideologie

Experts hebben goede hoop dat als we niet meer in het kader van ‘de kleurloos opvoeden ideologie’ gaan handelen en proactief met kinderen samen werken aan het diversiteit besef en dat anders zijn juist mooi is en dat iedereen zijn eigen talenten heeft, dan kunnen en zullen er grote veranderingen plaatsvinden voor onze toekomst en zo kunnen we racisme uitroeien.

Team MOMMY KNOWS BEST

Vond je dit een goed of handig artikel, delen is lief. En laat ons vooral weten wat je ervan vind. Volg ons op social media @mommyknowsbestnl om op de hoogte te blijven van de laatste tips van Mommy Knows Best! 

https://www.huffpost.com/entry/raising-kids-colorblind-anti-racism_l_5ee3bf4bc5b64b33b225479f
https://www.huffpost.com/entry/how-white-parents-talk-kids-race_l_5ed522dbc5b6a2704f44c045
https://www.healthychildren.org/English/healthy-living/emotional-wellness/Building-Resilience/Pages/Talking-to-Children-About-Racial-Bias.aspx
https://services.aap.org/en/news-room/aap-voices/learning-about-racism/